زانستی بەردینەكان یاخود [Paleontology] چییە ؟
بریتیە لەو مادانەی كە دوای لە ناوچوونیان گۆڕان كاریان بەسەر دێت بەرەو مادەیەكی رەق وتوند دەگۆردرێن وەك ئێسكەكان بە گشتی بە مرۆڤ وئاژەڵ ..هتد، ئەم زانستە گرنگی زۆری هەیە بۆ زانایانی زانستی وارسە وجیولۆجی .
ئەم پرسیارە بە زانستی بە دوو خاڵ وەڵام دەدرێتەوە .
بەرەو بەرد
بەرەو ئاسن
نمونەیەك !
بەمانای: ئه‌وانه به سه‌رسامیه‌وه ده‌ڵێن: باشه ئه‌گه‌ر بووینه ئێسکی ڕزیوو پرتوکاو، ئه‌وه سه‌ر له نوێ زیندوو ده‌کرێینه‌‌وه؟، ئه‌ی محمد صلی الله علیه وسلم پێیان بڵێ: ببنه (به‌رد یان ئاسن)... یان هه‌ر شتێك و هه‌ر دروستکراوێك که زۆر سه‌خت و گرنگ و گه‌وره‌یه له بیرو هۆشتاندا .
وەك دەیبینن خوای گەورە باسی ئاسن وبەردی كرد كە دەبین بەو بەرد وئاسنیش بەڵام خوای گەورە هەر زیندوومان دەكاتەوە جا خوای گەورە نمونەی بەر وئاسنی بۆ هێنانەوە وە دوای ئەوە فەرمووی شتی تریشم بۆ باس بكەن كە لە لاتان لە بەرد وئاسنیش بە هێزتر بێت !
سەرچاوەی زانستی: http://www.discoveringfossils.co.uk/
* گۆڕان كاری ئێسك وپروسك بەرەو بەرد ئەو پێكهاتانەی كە بەرد دروست دەكەن دوو جۆرن ئەوانیش پێیان دەووترێت كالسيت(calcite) وسليكا (silica) كە لە زانستی جیولۆجی زۆر گرنگی بەو پێكهاتە كیمائیە دەدرێت كە بەردی جۆراو جۆر دروست دەكەن .
* گۆڕان كاری ئێسك وپروسك بەرەو ئاسن ئەو پێكهاتەی كە ئێسك وپروسك بەرەو ئاسن دەبات بریتیە لە (بيريت_pyrite) دەتوانێت ئێسكی هەموو بونەوەرەكان بگۆڕێت بۆ ئاسن .
بەڵام خوای گەورە پێش ١٤٠٠ ساڵ باسی ئەم راستیەیی كردووە كە ئێسكەكان گۆڕان كاریان بەسەر دێت بۆ [بەرد وئاسن] ئەویش كاتێك كافرەكان ووتیان باشە ئێمە ئێسك پروسكمان هەمووی ڕزێو دەبێت چۆن زیندوو دەبینەوە خوای گەورە وەڵامیان دەداتەوە وەك دەفەرمووێت“[وَقَالُواْ أَئِذَا كُنَّا عِظَاماً وَرُفَاتاً أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِيداً. قُل كُونُواْ حِجَارَةً أَوْ حَدِيداً. أَوْ خَلْقاً مِّمَّا يَكْبُرُ فِي صُدُورِكُمْ][الاسراء ٤٩-٥٠]
Post A Comment: